گرافیتی چیست؟

گرافیتی چیست؟

گرافیتی (دیوارنگاری) در نیمه ی دوم قرن بیستم در آمریکا ظهور پیدا کرد و عبارت است از نوشته ها و نقاشی هایی که بر روی دیوارها یا هر مکان عمومی دیگری کشیده می شوند. این نقاشی ها توسط اسپری های رنگ مخصوص، قلم موها یا ماژیک های رنگی غیر قابل پاک شدن بر روی دیوار کشیده می شوند.

این هنر برای نخستین بار در فیلادلفیای آمریکا، در اواخر دهه ی 60 میلادی و توسط دیوار نویسانی چون کورنبرد (Cornbread) و کول ارل (Cool Earl) آغاز شد. این هنرمندان که آثارشان به سرعت در سایر شهرها گسترش یافت، نام و نام های مستعار را بر روی ساختمان ها، باجه های تلفن، تونل های مترو، صندوق های پست، واگن های قطار و اتوبوس ها به شکل خاصی طراحی می کردند.

واژه گرافیتی از واژه ایتالیایی «گرافیو» به معنای «خط خطی» یا «خراش» گرفته شده است. گرافیتی در طول قرن بیستم در آمریکا و اروپا، میان گروه های تبهکار رواج فراوانی داشت؛ به صورتی که آن ها برای تعیین قلمروی خود، ادای احترام به اعضای گروه خود که کشته شده بودند و انجام عملیاتی خاص و یا به عنوان رجز خوانی برای گروه رقیب از آن استفاده می کردند. در همان سال ها ، تگ ها (Tag) به وجود آمدند. "Tag" عبارت بود از نوعی امضا که در زیر آثار گرافیتی کشیده می شد و نام دسته ی خلافکار در «تگ» مشخص می شد. زمانی که فردی در گروهی کشته می شد، روی تگ های آن ها خط کشیده می شد و اگر یک دسته روی تگ های گروه دیگر چیزی می نوشت به معنای از دست دادن قلمرو یک گروه و یا اظهار خشم یک گروه نسبت به گروه دیگر بود. گاهی نیز از یک نماد واحد یا سمبل های خاص به صورت تکراری استفاده می شد که هدف از آن، علامت زدن قلمرویی خاص بود. برای مثال یک فضای خاص مثل دیوار یک ساختمان نزدیک به حد و مرزهای یک گروه علامت زده می شد، این عمل برای این بود که سایر دسته های تبهکار ار حضور این گروه در این منطقه خبردار شوند. در این زمان مرکز هنر گرافیتی، شهر New York بود و گرافیتی کاران مشهوری چون Taki 183 و Tracy 168 در این شهر زندگی می کردند و دلیل قرار گرفتن اعداد پس از نام های آن ها این بود که در آن دوره مد بود که گرافیتی کاران، شماره ی خیابان خود را به آخر اسم خود اضافه کنند. در بین گرافیتی کاران مشهور آن زمان نام عده ای از زنان نیز به چشم می خورد که از مشهورترین آن ها می توان به Eva 62 و Barbara 62 اشاره نمود.

هنر گرافیتی معمولا به دلیل این که بدون رضایت صاحب ساختمان، روی سطوح انجام می شود جنبه ی وندالیسم (تخریب اموال عمومی) و اوباشگری دارد و دولت ها آن را جرم تلقی می کنند. این هنر، درواقع یک هنر اعتراضی است و به همین دلیل بسیاری از هنرمندان گرافیتی، هویت واقعی خود را پنهان می کنند؛ مانند یکی از سردمداران گرافیتی به نام بنکسی (Banksy) که اهل انگلستان است و هویتی مجهول دارد، او هیچ وقت هویت واقعی خود را نشان نداده است.

هنرمندان گرافیتی، ابتدا آثار خود را که در اعتراض به سیاست های حاکم بر جامعه، نژادپرستی، اختلاف طبقاتی و... بود بر دیوارهای شهر می کشیدند اما پس از مدتی آثارشان را به دیوار ایستگاه های قطار و مترو نیز منتقل کردند زیرا می خواستند کارهایشان بیش تر مورد توجه مردم قرار گیرد.

در سال 1984، یک جریان ضد گرافیتی در فیلادلفیا به راه افتاد و شروع به مبارزه با وندالیسم (تخریب اموال عمومی) نمود. این جریان، تصمیم گرفت تا با پرداخت پول به نقاشان گرافیتی، به آن ها پروژه های سفارشی دولتی بدهد تا آن ها را روی دیوار اجرا کنند. این دیوارها توسط دولت محافظت می شد و هر گونه خسارت به آن ها پیگرد قانونی داشت.

گرافیتی به اشکال مختلفی روی دیوار اجرا می شود که عبارتند از: امضا زنی (Tag)، ترو آپ (Throw Up)، اثر (Piece)، پنل (Panel)، گرافیتی نمایشی (نقاشی دیواری)، شابلون (Stencil)، پوستر چسبانی، برچسب (Sticker) چسبانی.

- امضا زنی (Tag): این روش از گرافیتی، از ساده ترین روش ها محسوب می شود. "Tag" عبارت است از امضایی به سبک خاص که در اماکن عمومی به شکل سریع نقاشی می شود. روش امضا زنی به دلیل پیوند داشتن با «وندالیسم» وجهه ی خوبی در هنر ندارد.

 

- ترو آپ (Throw Up): تروآپ، طرحی با اندازه ی بزرگ است که از یک یا چند رنگ زمینه ی ساده و یک خط محیطی که معمولا قطری بین 5 تا 20 سانتی متر دارد، تشکیل می شود. اجرای این نوع گرافیتی، چند دقیقه بیش تر طول نمی کشد.

 

- اثر(Piece" : (Piece" خلاصه شده ی کلمه (Masterpiece) به معنای (شاهکار هنری) است. این نوع گرافیتی نسبت به Tag و Throw Up از غنای هنری بیش تری برخوردار است و ترسیم آن از یک ساعت تا ده ساعت طول می کشد. در این گونه از گرافیتی ها، از رنگ های زیاد و همچنین تکنیک سه بعدی (3D Effects) استفاده می شود و از کنار هم قرار گرفتن حروف، تصویری زیبا و حتی ناخوانا ایجاد می شود. این آثار معمولا توسط آن دسته از نویسندگان گرافیتی که تجربه و مهارت بیش تری دارند اجرا می شود.

 

- پنل (Panel): پنل، به آثاری گفته می شود که روی دیواره ی بیرونی واگن های قطار و یا کنار اتوبان ها کشیده می شوند و از انواع رنگ، قلم موهای رنگ روغن، ماژیک ها و کلاهک های مخصوص اسپری برای کنترل شدت و میزان اثرگذاری رنگ در این آثار استفاده می شود.

 

- گرافیتی نمایشی (نقاشی دیواری): نقاشی هایی که اغلب با موضوعات اعتراضی بر روی دیوارهای بزرگ اماکن عمومی کشیده می شوند و گاه در برگیرنده ی نوشته یا متن نیز هستند.

 

- شابلون (Stencil): در این نوع از گرافیتی از شابلون برای ایجاد طرح بر روی دیوار استفاده می شود که می تواند به صورت تک رنگ یا چند رنگ باشد. امروزه ساختن شابلون های چند رنگ با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری نظیر فتوشاپ و ایلاستریتر آسان است.

 

- پوستر چسبانی: این گونه از گرافیتی به پوسترهایی قلمداد می شود که به قصد بیان هنر روی دیوار نصب می شوند نه به منظور تبلیغات. این پوسترها از قبل روی کاغذ اجرا می شوند و سپس توسط هنرمند روی دیوار یا سایر سطوح چسبانده می شوند.

 

- برچسب (Sticker): این استیکرها شبیه همان استیکرهایی هستند که برای تبلیغات روی درب منازل چسبانده می شوند و می توانند وسیله ای برای نمایش آثار هنری هنرمندان باشند. این روش در سه دهه ی اخیر یکی از روش های محبوب به شمار می آید زیرا سرعت عمل در این روش بالاست و استیکرها از قبل توسط هنرمند کشیده می شوند و سپس در مکان های مورد نظر چسبانده می شوند؛ در مکان هایی که امکان جریمه یا دستگیری توسط پلیس و سایر نیروها وجود دارد می توان این برچسب ها را به سرعت چسباند.

 

به گفته "هاوارد بکر" (جامعه شناس): هنر گرافیتی نیز همانند سایر هنرها در یک جهان هنری تولید شده است؛ که این جهان هنری شامل تولیدکنندگان لوازم گرافیتی (اسپری ها، پمپ ها، قلم موها و ماژیک ها)، هنرمند و اثر هنری او (شامل دیوار و نقاشی) است.

یکی از تفاوت های مهمی که نقاشی گرافیتی با سایر سبک های نقاشی دارد این است که در نقاشی، بوم نقاشی یا صفحه ای که نقاشی بر روی آن کشیده می شود، نقشی در معنادهی به آن اثر ندارد اما در گرافیتی «دیوار» نقش بسیار مهمی در معنا بخشیدن به اثر دارد؛ مثلا هنرمند با توجه به شکل دیوار، اندازه ی آن، نو یا کهنه بودن، تخریب یا پوسته پوسته بودن دیوار و این که دیوار در چه مکانی قرار دارد، «شخصیت دیوار» را مشخص می کند. به عبارت دیگر نمی توان هر اثر گرافیتی را روی هر دیواری اجرا کرد. هنرمندان بزرگ گرافیتی ابتدا کاملا دیوار و ویژگی های آن را بررسی می کنند و سپس به این می اندیشند که آیا این دیوار برای پیاده سازی ایده ی آن ها مناسب است یا خیر و سعی می کنند دیواری را انتخاب کنند که ویژگی های آن در راستای معنا آفرینی هرچه بیش تر به اثرشان باشد. برای مثال "بنکسی" گرافر بسیار مشهور انگلیسی تلاش می کند تا برای انتقال احساس و پیام خود، به بهترین وجه از دیوارها و سطوح استفاده کند و دیوار حائل در آثار بنکسی خود حاوی معنایی سیاسی است.

از گرافیتی می توان به عنوان یک هنر زیرزمینی نیز یاد کرد زیرا این نقاشی ها بخشی از فرهنگ موسیقی هیپ هاپ بوده و در اکثر کلیپ های موسیقی رپ در آمریکا و سایر نقاط جهان به عنوان پس زمینه از آنها استفاده می شود. جوانان و نوجوانان طرفدار موسیقی رپ گاهی برای رجز خوانی برای گروه مقابل، بزرگداشت برخی از چهره های برجسته ی موسیقی رپ و یا بیان اعتراضات خود به جامعه، از گرافیتی استفاده می کنند. همان طور که می دانیم موسیقی رپ و هیپ هاپ اعتراضی بوده و طبیعی است که نقاشی گرافیتی (که نقاشی اعتراضی محسوب می شود) به سبک مورد علاقه ی جوانان طرفدار رپ مبدل گردد.