مفهوم مدرنیسم و پست مدرنیسم به زبان ساده

مفهوم مدرنیسم و پست مدرنیسم به زبان ساده :

مدرنیسم (نوگرایی):

مدرنیسم در اواسط دهه ی 80 قرن نوزدهم (1880)، در فرانسه شکل گرفت و تا 1970 میلادی ادامه یافت. مدرنیسم در ابتدا مکتب آوانگارد نامیده می شد. مدرنیسم عبارت بود از آثار هنری هنرمندانی که به آداب و رسوم تاریخی و آکادمیک قرن نوزدهم معترض بودند و معتقد بودند عادات هنری پیشین اکنون قدیمی و از مد افتاده است. از این هنرمندان می توان به شارل بودلر (Charles Baudelaire) در شعر، ادوارد مانه (Edouard Manet) در نقاشی و گوستاو فلوبر (Gustave Flaubert) در نویسندگی اشاره کرد.

هنر مدرن بر اساس خلاقیت هنرمند پایه گذاری می شود. بر این اساس، هنر، مخلوق منحصر به فرد هنرمند است. در مدرنیسم با تجربه ای متفاوت از زندگی مواجه می شویم که در آن سنت ها و باورهای جامعه به صورت موشکافانه ای تجزیه و تحلیل می شوند. این تحول هنری با پیشرفت های علمی مانند نظریه نسبیت آلبرت اینشتین همزمان بود. هنرمندان بر این عقیده بودند که اگر محدودیت های انسانی با پیشرفت علم در حال از بین رفتن است، در هنر نیز باید تحولاتی حاصل شود. بنابراین در 15 سال ابتدایی قرن بیستم، نویسندگان و هنرمندان دست به شکستن قوانین قدیمی در ادبیات، نقاشی و موسیقی زدند.

هنر مدرن شامل آثار خلق شده در دوره ی تقریبی 1870 تا 1970 است. دوره ی مدرن از سال 1970 به بعد جای خود را به «هنر معاصر» داد.

هنر مدرن از چه زمانی آغاز شد؟

اکثرا سال 1863، سالی که "ادوارد مانه"، نقاشی گستاخانه خود را با نام «ناهار در چمنزار» در آکادمی "سالن د رفوزی" (Salon Des Refusés) در پاریس به نمایش گذاشت، آغاز مدرنیسم می دانند. این نقاشی بر اساس اثری از رافائل در دوران رنسانس بود. «ناهار در چمنزار» به شدت مورد انتقاد واقع شد و عنوان رسوایی آورترین اثر آن دوران را از آن خود نمود.

ویژگی های اصلی هنر مدرن چه بود؟

تنوع و گستردگی هنر مدرن به حدی زیاد است که تعریف ویژگی های واحد برای آن بسیار دشوار است، اما در ادامه به بررسی برخی از صفات بارز آن می پردازیم:

- در مدرنیسم برای نخستین بار گونه هایی از هنر نظیر کلاژ، تکنیک اسمبلاژ (هنر جفت و جور کاری)، ژانرهای مختلف عکاسی، انیمیشن، هنر زمینی (Land Art) و هنر نمایشی توسعه یافت.

- نقاشان و مجسمه سازان مدرنیست از مواد جدیدی در آثار خود استفاده نمودند. آن ها تکه هایی از روزنامه و دیگر چیزها را روی بوم نقاشی میچسباندند یا تکه ها و قطعات به کار رفته در زندگی روزمره را به کمک هنر اسمبلاژ جفت و جور می کردند.

- آن ها به شکل پرمعنی از رنگ ها در آثار خود استفاده می نمودند نظیر سبک فوویسم (Fauvism).

- در هنر مدرن تکنیک های جدیدی نظیر کرومولیتوگرافی (چاپ چند رنگه پوستر)، نقاشی کنشی (Action Painting) چاپ سیلک اسکرین (Screen Printing) و... به وجود آمد.

در دوران مدرنیسم سبک های جدیدی مانند فوویسم، کوبیسم و اورفیسم در پاریس خلق شدند و در آلمان نیز سبک جدیدی از نقاشی به نام اکسپرسیونیسم خلق شد.

مهمترین جنبش های مدرنیسم عبارتند از:

امپرسیونیسم، فوویسم، کوبیسم، فوتوریسم، اکسپرسیونیسم، دادائیسم، سورئالیسم، اکسپرسیونیسم انتزاعی و هنر عامه (Pop Art)

بزرگترین هنرمندان مدرنیسم عبارتند از:

کلود مونه و پل سزان سبک امپرسیونیسم، کاندینسکی و مونک اکسپرسیونیسم، خوان گریس، فرنان لژه و پابلو پیکاسو در کوبیسم، پیت موندریان سبک انتزاعی، سالوادور دالی سورئالیسم، بارنت نیومن اکسپرسیونیسم انتزاعی و روی لیکتنستاین در هنرعامه (Pop Art)

پست مدرنیسم (پسا نوگرایی):

همان طور که از پیش وند «پست» بر می آید، پست مدرنیسم بعد از مدرنیسم و در نیمه دوم قرن بیستم به وجود آمده است. به طور کلی پست مدرنیسم، سبکی در معماری، نقاشی، نویسندگی، عکاسی و... است که از هنر کلاسیک و دستاوردهای پیشینیان در هنر بهره گرفته و در مقابل مدرنیسم ایستاده است. در دوره ی پست مدرنیسم، هنرهای مختلف مانند مجسمه سازی، نقاشی، عکاسی و.. در یکدیگر تلفیق شده و مرزهای بینشان از بین رفت. پست مدرن، به صورت مشخص به عقل و عقل گرایی در آثار هنری حمله کرد زیرا معتقد بود که بدبختی عصر ما از جنگ و قحطی گرفته تا از بین رفتن احساسات و عواطف همگی نتیجه ی عقل و استفاده از فرهنگ عقلانی است که مدرنیسم سعی داشت آن را بر همه ی جهان تحمیل کند.

جنبش پست مدرنیسم در اوایل دهه ی 1970، با رواج رسانه های مختلف از جمله تلویزیون، کامپیوتر، ویدئو و مجلات و همچنین پیشرفت روز افزون تکنولوژی به وجود آمد به خصوص پس از ظهور کامپیوتر که موجب شد هنر دیجیتالی شده و فرم گرافیکی به خود بگیرد. این جنبش سعی در جذاب تر کردن آثار هنری تا جایی داشت که بتواند به شکل عمیقی روی ساختار ذهنی و فکری مخاطبان اثر گذارد و مورد پسند عموم قرار گیرد.

این جنبش هنری بیش تر روی محبت و انسان دوستی و پرهیز از خودپرستی تاکید می کند و به مسائلی از جمله حقوق بشر، دموکراسی، اقتصاد آزاد، مخالفت با نژادپرستی و حفظ محیط زیست توجه می کند زیرا در آن زمان جنگ جهانی به تازگی پایان یافته بود و مردم به دنبال آرامش و صلح و اصلاحات پس از جنگ بودند.

یکی از ویژگی های مهم این سبک هنری، نفی مکان و مکان گرایی و درعوض توجه به خیال و روانشناسی می باشد. در واقع، هنرمندان پست مدرن در آثار خود مفاهیم پیچیده ی انسانی را انتقال می دهند. آن ها همچنین مسائل سیاسی و اجتماعی را در آثار خود بازتاب می دهند در حالی که هنر مدرن از مسائل سیاسی و اجتماعی خالی بود.

جنبش پست مدرنیسم معتقد بود که باید از تلفیق مدرنیسم و فرم های کلاسیک و سنتی قدیمی برای جذاب تر کردن آثار هنری بهره جست. یکی از ویژگی های بارز پست مدرنیسم، بازگشت به هنرهای پیشین و ترکیب سبک های متنوع از دوران مختلف و فرهنگ های مختلف است. در هنر پست مدرن، تکنولوژی پیشرفته در کنار سبک های هنری قدیمی از نقاط مختلف جهان قرار می گیرد.در این دوره بیش تر محتوا و تاثیرگذاری آثار هنری مد نظر است تا زیبایی شناختی آن ها.

پست مدرنیسم را نمی توان از مدرنیسم جدا دانست بلکه پست مدرنیسم خود برآمده از دل مدرنیسم و به دنبال جواب هایی جهت حل معضلات مدرنیسم است.

ویژگی های بارز هنر پست مدرن:

1- قابل درک بودن برای عموم: نقاشی ها و مجسمه های پست مدرنیست به سرعت قابل تشخیص بودند. این ویژگی در اکثر آثار پست مدرنیسم دیده می شود که به صورت شفاف و عامه فهم هستند و یکی از اهداف اصلی این مکتب، رساندن مفهوم فوری اثر است. ساده گرایی (مینیمالیسم) ویژگی بارز هنر پست مدرن است اما در مواردی نیز این آثار دیرفهم تر هستند.

2- استفاده از هر چیزی حتی مواد دورریختنی و بازیافتی برای خلق آثار هنری: به عنوان مثال، برخی از مجسمه سازان و هنرمندان اسمبلاژ (هنر جفت و جور کاری) آثار خود را با لامپ های نئونی، قوطی کنسرو، لباس های قدیمی و... ساخته اند.

3- در هنر پست مدرن ایده از خود اثر مهم تر است: در پست مدرنیسم، ایده ی پشت اثر بسیار مهم تر از خود اثر است، به همین دلیل این هنر به هنر مفهومی نیز شهرت دارد.

هنرمندان مطرح پست مدرن عبارتند از:

مارسل دوشان، بنکسی، جسپر جانز، جکسون پولاک، روی لیکتنستاین و رنه ماگریت